Pyramid και PECS

Το Εκπαιδευτικό Μοντέλο Pyramid αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαμόρφωση και υποστήριξη αποτελεσματικών εκπαιδευτικών περιβαλλόντων. To Εκπαιδευτικό Μοντέλο Pyramid δίνει έμφαση στο «γιατί» της μάθησης, στο «πώς» να διδάξουμε και όχι μόνο στο «τι» να διδάξουμε. Έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να βοηθήσει επαγγελματίες και γονείς να θέτουν τις σωστές ερωτήσεις που θα συμβάλλουν στη μεγιστοποίηση της προόδου του μαθητή. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην σελίδα για το Εκπαιδευτικό Μοντέλο Pyramid.

Απαντήστε τις ερωτήσεις σε αυτό το διάγραμμα προκειμένου να προσδιορίσετε εάν ένα άτομο είναι υποψήφιο για PECS.

Το πιο σημαντικό στοιχείο για την επιτυχή εφαρμογή του PECS είναι ο προσδιορισμός ενός συνόλου ισχυρών ενισχυτών. Η ομάδα πρέπει να εντοπίσει αντικείμενα ή/και δραστηριότητες που ευχαριστούν τον μαθητή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον είναι σημαντικό να σχεδιάσετε επικοινωνιακές ευκαιρίες όπως το να παρακολουθείτε προσεκτικά τους ενισχυτές που έχετε εντοπίσει έτσι ώστε να υπάρχει περιορισμένη προσβασιμότητα. Αν αυτά τα αντικείμενα είναι πάντα διαθέσιμα, ο μαθητής θα έχει μικρότερο κίνητρο να τα ζητήσει κατά τη διάρκεια των πρώτων μαθημάτων PECS. Επιπλέον, θα χρειαστεί να έχετε ετοιμάσει εικόνες πριν την πρώτη συνεδρία PECS. To σετ συμβόλων που θα χρησιμοποιήσετε δεν είναι σημαντικό στα πρώτα στάδια του PECS. Προτείνουμε να επιλέξετε ένα σετ συμβόλων που είναι εύκολο για εσάς να αναπαράγετε και να διατηρείτε. Αν είναι αναγκαίο να γίνουν αλλαγές στο σετ συμβόλων, αυτές οι αλλαγές θα γίνουν στο Στάδιο ΙΙΙ.

Οι δεξιότητες ταύτισης/διάκρισης δεν είναι αναγκαίες για να ξεκινήσετε το PECS. To PECS ξεκινάει διδάσκοντας τις σημαντικές θεμελιώδεις δεξιότητες επικοινωνίας του «πώς επικοινωνούμε» και του «πώς γινόμαστε επίμονοι στην επικοινωνία». Ξεκινάμε χρησιμοποιώντας μεμονωμένες εικόνες κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο σταδίων του PECS. Στα αρχικά στάδια, η εικόνα λειτουργεί σαν εισιτήριο που πρέπει να ανταλλαχθεί με έναν σύντροφο επικοινωνίας. Αυτές οι έννοιες παραλληλίζουν την τυπική ανάπτυξη της γλώσσας, στο ότι τα μικρά παιδιά ξεκινούν να αναπτύσσουν βασικές δεξιότητες επικοινωνίας (π.χ από κοινού προσοχή με χειρονομίες) πριν την εμφάνιση των πρώτων λέξεων. Κατά έναν παρόμοιο τρόπο, αρχικά διδάσκουμε την τέχνη της επικοινωνίας μέσω του PECS και στην συνέχεια στο Στάδιο ΙΙΙ εστιάζουμε στο να χτίσουμε το λεξιλόγιο εικόνων. Στο στάδιο ΙΙΙ χρησιμοποιούνται συγκεκριμένες τεχνικές διδασκαλίας για τη διδασκαλία της διάκρισης εικόνων. Αυτές οι τεχνικές διδασκαλίας έχουν υπάρξει αποτελεσματικές με παιδιά που πριν δεν μπορούσαν να κατακτήσουν διάφορα μαθήματα ταύτισης.

Έρευνες ήδη από τη δεκαετία του 1960 έχουν καταδείξει ότι τα συστήματα Ενισχυτικής Εναλλακτικής Επικοινωνίας (AAC) δεν αναστέλλουν την ανάπτυξη της ομιλίας, αντίθετα μάλλον διευκολύνουν την ανάπτυξη της ομιλίας.

Εφόσον βλέπουμε το Βιβλίο Επικοινωνίας PECS ισοδύναμο με τη φωνή του μαθητή, κάθε μαθητής θα χρειαστεί να έχει το δικό του Βιβλίο Επικοινωνίας. Δεν μοιραζόμαστε τη φωνή μας, οπότε δεν θα πρέπει να απαιτήσουμε από τους μαθητές μας να μοιραστούν τα Βιβλία Επικοινωνίας. Ο μαθητής θα διδαχθεί να μεταφέρει το βιβλίο σε όλα τα περιβάλλοντα κατά την έναρξη του σταδίου ΙΙ. Θα είναι ευθύνη του μαθητή να μεταφέρει το βιβλίο του καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Μετά τη διδασκαλία διάκρισης στο Στάδιο ΙΙΙ, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε Πίνακες Θεμάτων/Δραστηριοτήτων. Αυτοί οι πίνακες περιέχουν λεξιλόγιο σχετικό με μία συγκεκριμένη τοποθεσία ή δραστηριότητα. Για παράδειγμα, στο χώρο του σπιτιού μπορεί να τοποθετηθεί ένας θεματικός πίνακας στην κουζίνα, ο οποίος περιλαμβάνει μία ποικιλία επιλογών από φαγητά. Στο γυμναστήριο του σχολείου, ο πίνακας μπορεί να έχει εικόνες σχετικές με δραστηριότητες αδρής κίνησης.

Θυμηθείτε ότι αν ένα αντικείμενο είναι ενισχυτικό για τον μαθητή σας, η εικόνα που υπάρχει στον Πίνακα Δραστηριοτήτων θα πρέπει να υπάρχει και στο Βιβλίο Επικοινωνίας PECS. Μία στρατηγική που βοηθάει στον χώρο του σπιτιού μπορεί να είναι να χρησιμοποιήσετε τις Εσωτερικές Σελίδες του Βιβλίου Επικοινωνίας ως Πίνακες Δραστηριοτήτων που μπορούν να αναρτηθούν μέσα στο σπίτι. Με αυτόν τον τρόπο, όταν είστε έτοιμοι να φύγετε από το σπίτι, οι Εσωτερικές Σελίδες μπορούν εύκολα να συγκεντρωθούν και να τοποθετηθούν μέσα στο Βιβλίο Επικοινωνίας.

Η διάρκεια μίας συνεδρίας θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες. Ο πρώτος παράγοντας αφορά το ενδιαφέρον του μαθητή. Μπορεί να κάνετε μία ή είκοσι δοκιμές, αρκεί ο μαθητής να συνεχίζει να κάνει ενάρξεις (πχ. να απλώνει το χέρι προς το αντικείμενο). Όταν ο μαθητής σταματήσει τις ενάρξεις, ο εκπαιδευτής μπορεί να αποφασίσει είτε να προσφέρει έναν νέο/διαφορετικό ενισχυτή ή να λήξει τη συνεδρία. Έχετε στο νου σας ότι θα πρέπει πάντα να κλείνετε τη συνεδρία με μία θετική νότα, πριν τον κορεσμό, την πλήξη και/ή την εμφάνιση Ακατάλληλων με το Πλαίσιο Συμπεριφορών.

Ο δεύτερος παράγοντας αφορά την διαθεσιμότητα του δεύτερου εκπαιδευτή. Δύο εκπαιδευτές απαιτούνται για την εφαρμογή του Σταδίου Ι του πρωτοκόλλου. Ως εκ τούτου, το μήκος συνεδρίας ενδέχεται μερικές φορές να εξαρτάται από τους χρονικούς περιορισμούς του δεύτερου εκπαιδευτή.​

Οι δεξιότητες διάκρισης εικόνων δεν αποτελούν ούτε προϋπόθεση για να ξεκινήσετε το Στάδιο Ι ούτε στόχο αυτού του σταδίου. Στο Στάδιο Ι η εικόνα λειτουργεί ως εισιτήριο που ανταλλάσσεται για ένα επιθυμητό αντικείμενο. Ως εκ τούτου, μία εικόνα παρουσιάζεται κάθε φορά.

Παρόλα αυτά, ο μαθητής μπορεί να ζητήσει διάφορα πράγματα κατά τη διάρκεια μίας συνεδρίας. Κάθε φορά που αλλάζει ο ενισχυτής, η αντίστοιχη εικόνα τοποθετείται αμέσως μπροστά στον μαθητή. Επομένως, αν και μία εικόνα παρουσιάζεται κάθε φορά, ο μαθητής θα πρέπει να ανταλλάσσει διάφορες εικόνες για όλους τους ενισχυτές που έχετε εντοπίσει κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Πρέπει να έχετε δύο εκπαιδευτές για να ξεκινήσετε την εφαρμογή του πρωτοκόλλου του PECS. Ένα άτομο θα παίξει τον ρόλο του συντρόφου επικοινωνίας. Ο δεύτερος εκπαιδευτής θα παίξει τον ρόλο του σωματικού καθοδηγητή. Η έρευνα υποδεικνύει ότι οι σωματικές βοήθειες που δίνονται πίσω από τον μαθητή είναι πιο αποτελεσματικές και αποσύρονται πιο εύκολα από αυτές που δίνονται από μπροστά. Ως εκ τούτου, αν δεν έχετε διαθέσιμους δύο εκπαιδευτές, θα πρέπει να περιμένετε για να ξεκινήσετε την εφαρμογή του PECS.

Το PECS θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα περιβάλλοντα ξεκινώντας από το Στάδιο Ι. Οι πρώτες ανταλλαγές συνήθως γίνονται σε ένα δομημένο περιβάλλον, καθώς ο σύντροφος επικοινωνίας, ο σωματικός καθοδηγητής και ο μαθητής ευθυγραμμίζονται κοντά μεταξύ τους. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να δομήσουν επικοινωνιακές ευκαιρίες μέσα στην τάξη, στην παιδική χαρά, στην καφετέρια, στο σπίτι, στην κοινότητα κ.α. Κάθε περιβάλλον στο οποίο ένα άτομο που μιλάει χρησιμοποιεί τη φωνή του για να επικοινωνήσει, αποτελεί περιβάλλον στόχο για την εφαρμογή του PECS.

Μία εικόνα παρουσιάζεται κάθε φορά στο Στάδιο ΙΙ. Η εικόνα πρέπει να τοποθετείται στο εξώφυλλο του βιβλίου, καθώς το Βιβλίο Επικοινωνίας εισάγεται στο ξεκίνημα αυτού του σταδίου. Παρόλο που μία μόνο εικόνα παρουσιάζεται κάθε φορά, ο μαθητής θα πρέπει να ανταλλάσσει μία ποικιλία εικόνων για όλους τους  ενισχυτές που έχετε εντοπίσει καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η διάκριση δεν αποτελεί προϋπόθεση για το Στάδιο ΙΙ. Το Στάδιο ΙΙ εστιάζει στην απόσταση και στην επιμονή.

Η διδασκαλία της απόστασης και της επιμονής είναι επιτακτική προκειμένου οι μαθητές μας να δουν το PECS ως ένα λειτουργικό μέσο επικοινωνίας. Οι μαθητές μας πρέπει να μάθουν ότι μπορούν να επικοινωνούν με όλους τους ανθρώπους σε όλα τα περιβάλλοντα ακόμη και αν ο σύντροφος επικοινωνίας δεν είναι κοντά. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προσδιορίσετε ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας όπου η μετακίνηση επιτρέπεται. Αυτό μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια φυσικών κινητικών δραστηριοτήτων όπως η γυμναστική, το διάλειμμα κλπ. Επιπλέον, εκτός από τις μετακινήσεις μέσα στα δομημένα μαθήματα της τάξης μπορείτε να διδάξετε στους μαθητές σας να τραβούν την προσοχή με άλλους τρόπους. Πολλοί από τους μαθητές μας μαθαίνουν να σηκώνουν το χέρι τους για να τραβήξουν την προσοχή του δασκάλου μέσα στην τάξη.

Μόλις ο μαθητής επιδείξει διάνυση αποστάσεων και επιμονή στις επικοινωνιακές του αλληλεπιδράσεις, πρέπει να γίνει εισαγωγή του Σταδίου ΙΙΙΑ – Δεξιότητες Οπτικής Διάκρισης. Κατά τη διάρκεια άλλων ωρών μέσα στην ημέρα, ο μαθητής θα πρέπει να συνεχίσει να γενικεύει τις δεξιότητες του Σταδίου ΙΙ.

Πριν σκεφτείτε την χρήση εναλλακτικών τεχνικών, η ομάδα θα πρέπει να αξιολογήσει τις διαδικασίες διδασκαλίας που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη διδασκαλία του Σταδίου ΙΙΙΑ.

1. Ξεκίνησε η ομάδα με ένα πολύ επιθυμητό έναντι ενός μη επιθυμητού ή άσχετου με τη συνθήκη αντικειμένου;
2. Εφάρμοζαν όλα τα μέλη της ομάδας την τεχνική των 4 Βημάτων Διόρθωσης Λάθους;
3. Ενίσχυε η ομάδα γρήγορα τη νέα συμπεριφορά στη διδασκαλία της διάκρισης;
4. Επέμεινε η ομάδα στις προαναφερόμενες τεχνικές για αρκετό χρόνο προκειμένου να προσδιορίσει την αποτελεσματικότητα της τεχνικής;
5. Υπήρξαν αρκετές ευκαιρίες και δοκιμές στο επίπεδο διδασκαλίας που διεξαγόταν κάθε ημέρα;
6. Επίσης έχετε κατά νου ότι η ομάδα θα πρέπει να δίνει στον μαθητή ευκαιρίες και στο επίπεδο διδασκαλίας του και στο επίπεδο κατάκτησης του κατά τη διάρκεια κάθε ημέρας.

Εάν το Στάδιο ΙΙΙΑ (το πρώτο επίπεδο Διδασκαλίας Διάκρισης) εφαρμόστηκε σωστά και δεν σημειώθηκε πρόοδος, τότε πρέπει να διερευνηθούν εναλλακτικές τεχνικές.  Οποιαδήποτε εναλλακτική χρησιμοποιήσετε, θα περιλαμβάνει και αλλαγές σε κάποια μέρη του μαθήματος (π.χ. πώς παρουσιάζουμε τις επιλογές). Αυτές οι αλλαγές έχουν συχνά τη μορφή βοηθειών που εισάγουμε μέσα στο μάθημα για να βοηθήσουμε τους μαθητές να επιτύχουν. Μόλις παρατηρήσουμε επιτυχία, αυτές οι βοήθειες θα πρέπει να αποσυρθούν σταδιακά μέχρι να εξαλειφθούν. Ανατρέξτε στις σημειώσεις σας από το Σεμινάριο PECS Επίπεδο 1 ή στο Εκπαιδευτικό Εγχειρίδιο PECS, 2^η Έκδοση, για να θυμηθείτε ξανά κάποιες Εναλλακτικές Τεχνικές Διδασκαλίας της Διάκρισης. Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε το κατάστημα προϊόντων για υλικά που εστιάζονται στην διδασκαλία Εναλλακτικών Τεχνικών Διάκρισης.

Κατά την διδασκαλία των δεξιοτήτων του Σταδίου IV, ο μαθητής διδάσκεται να τοποθετεί πρώτα τον Εκκινητή Πρότασης (Θέλω) στη Βάση Πρότασης και στη συνέχεια να τοποθετεί την εικόνα του ενισχυτή στη βάση. Μετά την κατάκτηση του Σταδίου IV, ο μαθητής μπορεί ανεξάρτητα να ξεκινήσει να δομεί τη Βάση Πρότασης με νέους τρόπους. Ο μαθητής μπορεί να τοποθετήσει και τις δύο εικόνες στη βάση την ίδια στιγμή και/ή να τοποθετήσει πρώτα την εικόνα του ενισχυτή στη Βάση Πρότασης και μετά τον Εκκινητή Πρότασης. Αυτοί οι τύποι δόμησης της Βάσης Πρότασης είναι εντάξει, υπό τον όρο ότι η Βάση Πρότασης που τελικά ανταλλάσσεται, εμφανίζεται με τη σωστή σειρά. Αν προκύψουν λάθη στην αλληλουχία, θυμηθείτε να χρησιμοποιήσετε τη Διαδικασία Διόρθωσης με Βήματα προς τα Πίσω.

Αρχικά, ο σύντροφος επικοινωνίας θα πρέπει να βγάλει τις εικόνες από τη Βάση Πρότασης και να τις επανατοποθετήσει πάνω/μέσα στο Βιβλίο Επικοινωνίας. Το να απαιτήσουμε από τον χρήστη PECS να το κάνει, καθυστερεί χωρίς λόγο την επικοινωνιακή αντίδραση για αυτόν ή αυτή. Κάποιοι μαθητές ωστόσο επιμένουν να είναι οι ίδιοι που θα βάλουν τις εικόνες τους πίσω. Αυτό είναι εντάξει.

Ουσιαστικά, καθώς οι μαθητές εντάσσονται σε δραστηριότητες μέσα στην κοινότητα, θα χρειαστεί να μάθουν να παίρνουν πίσω τη βάση από τον «εκάστοτε σύντροφο επικοινωνίας» έτσι ώστε να μη χαθούν οι Εικόνες και οι Βάσεις Πρότασης. Όταν διδάσκετε αυτήν τη δεξιότητα, συνιστούμε τη χρήση σωματικών βοηθειών ή χειρονομιών αντί λεκτικών βοηθειών (όπως, «Βάλε τις εικόνες στη θέση τους»). Οι σωματικές βοήθειες ή οι χειρονομίες που θα εντάξετε σε αυτό το μάθημα είναι πολύ πιο εύκολο να αποσυρθούν από τις λεκτικές βοήθειες και θα προωθήσουν την ανεξαρτησία όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας του Σταδίου IV και εφεξής, ο εκπαιδευτής πρέπει να κάνει μία παύση καθώς διαβάζει τη Βάση Πρότασης. Αυτή η χρονική παύση είναι γνωστή ως σταθερή χρονοκαθυστέρηση και δίνει στον μαθητή μία ευκαιρία να μιλήσει. Αν ο μαθητής εμφανίσει λεκτικές προσεγγίσεις και/ή καθαρά αρθρωμένες λέξεις, θα «κάνουμε πάρτι!». Θέλουμε να ενισχύσουμε διαφορικά οποιεσδήποτε προσπάθειες για ομιλία παρέχοντας περισσότερη ποσότητα από τον ενισχυτή ή περισσότερο χρόνο με το αντικείμενο. Το μήνυμα προς τον μαθητή είναι ότι η ομιλία είναι ΦΟΒΕΡΗ, αλλά το λειτουργική του σύστημα επικοινωνίας θα συνεχίσει να αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο να επικοινωνεί σε μέρες κατά τις οποίες η παραγωγή λέξεων δεν είναι εύκολη.

Επειδή η συνέπεια στον σχολιασμό είναι κοινωνική ενίσχυση, το Στάδιο VI μπορεί να αποτελεί δύσκολη δεξιότητα για κάποιους από τους μαθητές μας. Θα ξεκινήσουμε διδάσκοντας σχολιασμό με βάση την αίσθηση που κινητοποιεί περισσότερο και/ή έχει περισσότερο νόημα από πλευράς του μαθητή. Συνήθεις Εκκινητές Πρότασης μπορεί να είναι: «Ακούω», «Βλέπω», «Μυρίζω», κλπ. Παρόλο που δεν θα επιτύχουν όλοι οι μαθητές σε αυτό το στάδιο, η ομάδα έχει προσφέρει στον μαθητή ένα λειτουργικό μέσο επικοινωνίας για να ζητάει αντικείμενα και/ή δραστηριότητες.